Алматылықтар үшін сүйікті демалыс орындарының бірі болып келген Мәншүк Мәметова мен Әлия Молдағұлованың ескерткіштері орналасқан алаң бүгінде өзіне тән келбетін жоғалтуда. Бір кездері бұл орын қала тұрғындары үшін нағыз тынығу мен серуендеу алаңы болып саналса, соңғы бірнеше жылда оны қайта құру жұмыстарынан гөрі, жай ғана жою әрекеттері байқалуда.
Алаңның 100 жылға жуық тарихы бар. Бұл орын 1930-жылдары, яғни өткен ғасырдың 30-шы жылдарында бұрынғы «Әскери алаңның» орнында пайда болды. Сол кезеңде Верненск гарнизонының сарбаздары мұнда жаттығып, кейін бұл жерге ағаштар отырғызылып, гүлзарлар мен субұрқақтар салына бастады.
50-жылдардың соңында мамандардың қажырлы еңбегінің арқасында қалада көлеңкелі жолдар пайда бола бастады. Арна суы тек ағаштарды мен гүлзарларды суаруға да пайдаланылды. Осы су арқылы талшын, үйеңкі, қарағаш пен қарағай ағаштары өсіп, хош иісті раушан гүлдері де жайқалды. Жаздың аптап ыстығында бұл көлеңкелі жолдар адамдарға серуендеуге ыңғайлы орын ретінде қызмет етті. Мұнда балаларын арбаға салып серуендеген аналар жиі көрінетін. Қала тұрғындары орындыққа отырып, газета оқып, күнделікті бастан кешкен оқиғаларын талқылап, шахмат ойнады. Кешкі уақытта жастар мен ғашықтар осы жерде серуендеп, әңгімелесіп жүретін. Ал сол кезде қалада белгілі болған жәдігерлік дүкендер де бар еді, ол шыныдан жасалған киіз үй түрінде болған.
70-жылдары «Ақ қу» кафесі қаладағы ең танымал және студенттердің жиі баратын орнына айналған еді. Бұл жерде ерекше балмұздақтар ұсынылатын: қою тосап қосылған және үгітілген шоколадпен безендірілген балмұздақтар ерекше сұранысқа ие болды. Сондай-ақ, нағыз ұнтақталған кофе дайындалып, оның хош иісі бүкіл залға жететін. Бір кесе хош иісті кофе ішіп отырып, танымал актерлерді, жазушыларды, суретшілерді, тіпті ғалымдарды көруге болатын. Кафенің басты ерекшелігі – көлде жүзіп жүрген аққулар еді. Бұл көрініс кафенің атмосферасына ерекше сән мен әсемдік қосатын.
Бір кездері бұл жерде қайғылы оқиға орын алып, қала тұрғындарының жүрегін ауыртты: аққуларды бір маскүнем адам қасақана өлтіріп кетті. Біраз уақыт өткен соң, сол жердегі кафе де өртеніп, толығымен жанып кетті. Алайда, саябақ әлі де қала тұрғындарының сүйікті орнына айналып, тартымдылығын жоғалтпады. Көлде аққулар қайтадан пайда болып, қайта жоғалып кететін. Өртенген кафенің орнында шебер Шевченко қашалған көпір салып, оны шамдар мен қоршаумен безендірді. Бұл көпір уақыт өте келе үйлену тойлары өтетін ерекше орынға айналды. Жас жұбайлар бақытты сәтті еске алу үшін көпірдің шетіне құлып іліп кететін дәстүр қалыптасты.
Уақыт өте келе, бұл көпір жастардың сүйікті орнына айналды. Ол селфи түсіру үшін танымал орын болып, жастардың жиі бас қосатын жеріне айналды. Әлия мен Мәншүк ескерткішінің жанында скейтборд, велобайкалар мен роликтермен жүрген жастар көп байқалатын. Күндіз саябақты балаларымен серуендеген аналарды кездестіре аламыз. Қарттар мобильді телефондарын қолдарына алып, тынығып отырады. Ал ерекше орындықтарда жазылған Қазақстанның танымал кинематографистерінің аттары қала тұрғындарының назарын аударып, қызығушылығын оятады.
Бұл жағдай 2022 жылға дейін жалғасып келді. Алайда, сол жылы «Шах» құрылыс компаниясы саябақтың реконструкциясын қолға алды.
«Алты ай бойы компания нақты ешқандай жұмыстарды атқармады. 2022 жылдың мамыр айының соңында әкімдік мердігерге екіжақты келісімді бұзу ниетін хабарлады. Алайда 2023 жылғы маусым айының басында компания өздігінен реконструкция жұмыстарына кірісіп, асфальтты, шамдардың тіреулерін, орындықтар мен қоқыс жәшіктерін алып тастады. Бұл компания Алматыдағы Ботаникалық бақтағы жылыжайдың сәтсіз реконструкциясы бойынша да дауға қатысқан болатын», — деп жазады vlast.kz.
Қалалық саябақтың қайта жаңғырту жұмыстарының барысы қала тұрғындарын алаңдатуда. Арық жүйесі бұзылып, ағаштар қурап, гүлзарлар су тапшылығынан бір бөлігі қирап, ал қалғандары жойылды. Саябақтағы орындықтар мен ағаштар да жойылды. Осыдан кейін саябақты қайта жаңғырту жұмыстары тоқтап қалды.
2022 жылдың қыркүйек айында сот қала әкімдігінің талап-тілегін қанағаттандырып, «Шах» құрылыс компаниясының келісімшартын бұзу жөнінде шешім шығарды. Компания мемлекеттік сатып алуларға қатысу кезінде адалдықтан ауытқып, келісімшарттың шарттарын орындамағаны үшін жауапкершілікке тартылды. Осылайша, саябақтың қайта жаңғырту жұмыстары «ҚазГидроСпас» компаниясына тапсырылды.
Әкімдіктің мәліметі бойынша, бүгінгі таңда негізгі абаттандыру жұмыстарының көп бөлігі аяқталған, ал абаттандыру жұмыстарын толығымен аяқтау ағымдағы жылдың соңына жоспарланған.
Қала әкімі Ерболат Досаевтың айтуынша, саябақты жаңғырту жұмыстары Тәуелсіздік күніне дейін аяқталады деп жоспарланған болатын. Алайда, іс жүзінде жоспарланған мерзімге үлгеру қиынға соғуда.
Қала тұрғындары саябақтың қазіргі жағдайына алаңдаушылық білдіріп, бұл туралы әлеуметтік желілерде белсенді түрде жазуда. Редакция осы мәселемен байланысты жаңалықтарды бақылап, оқырмандарды хабардар етіп отырады.
Өткен демалыс күндері біз қаладағы саябақта болдық. Саябақтың қазіргі жағдайы мен «абаттандыру жұмыстарының аяқталуы» туралы оқырмандарымыз суреттер арқылы өз бағаларын бере алады.
Көлдің жағасында қурап қалған талдардың арасында үлкен ғимараттың құрылысы басталды. Алматылықтар оны «терминал» деп атайды.
Шын мәнінде, кішкентай көпір мен қоршаулар әлі күнге дейін сақталған.
Жерде суару жүйесінің бөлшектері шашылып жатыр, бұл жұмыстың сапасының төмен екенін көрсетеді.
Саябақта орын алған тағы бір мәселе — санитарлық кесу жұмыстарының дұрыс жүргізілмеуі. Ағаштар мен бұталардың көп бөлігі күтімсіз қалды, кейбірі қажетсіз түрде кесіліп, жойылды.
Саябақта ғимараттың құрылысымен айналысып жатқан құрылысшылардың кездестіре аламыз.
Қыс айларында саябақтың қайта жаңғырту жұмыстарының басталуы екіталай. Жұмыстарды көктемнің басында ғана қайта бастау мүмкіндігі бар. Біз ағаштардың бір бөлігін сақтап қалуға үміттенеміз. Гүлдер қайтадан отырғызылып, қалпына келтіріледі деп сенеміз.
Сонымен қатар, саябақтың ерекше орындықтарының жағдайы да көпшілікті алаңдатып отыр. Олар қайда, қандай күйде екені белгісіз. Бұл орындықтар қалпына келтіріліп, қайтадан саябақтың жолақтарына орнатылуы мүмкін бе деген сұрақ әлі шешімін таппады.
Біз саябақтың қайта жаңғыртылу барысын бақылап отырамыз. Жаңартылған «Мәншүк Мәметова мен Әлия Молдағұлова» саябағының ашылуы жүзеге асса, осы тақырыпқа қайта оралып, толық ақпаратпен бөлісеміз.
