Алматы облысының жазықтарында табиғи ормандар мен тоғайлар жоқ. Мұнда алаңдар, жабайы бұталар немесе кішкентай тоғайлар да кездеспейді. Барлық өсімдіктер адам қолымен отырғызылып, өткен екі ғасыр бойы табиғи түрде өсуде.
Ағаштар тек су жағаларында және Іле Алатауының етегінде ғана кездеседі. Егер біреу осы ақпаратқа күмәнмен қараса, 19 ғасырдың соңы мен 20 ғасырдың басындағы өңірдің фотосуреттеріне назар аударса болады. Онда бос, ашық кеңістіктер, күннің жарқырауы мен желдің лебі анық көрінеді. Табиғат тек төменгі шөптермен жабылған.
Тораңғы, шетен тоғайы және сирек кездесетін бұталар тек ерекше жағдайларда ғана кездеседі.
Сонымен қатар,біздің өңірімізде бақ пен тоғайлар, ауылдар мен орман алқаптары, жасыл желектер мен серуендеу орындары пайда болды. Емен, қарағаш және қайың тоғайлары әр ауылдың олардың ерекше белгісі мен сәніне айналды.
Адамдар денсаулығы мықты әрі сұлу болуды армандады. Олар өздерінің және балаларының болашағын ойлады. Яғни, олар тек бүгінгі күнімен өмір сүрмей, ертеңгі күнін дұрыс жоспарлай алды.
Бірақ кейін бәрі өзгерді. Көптеген заманауи ғалым-экологтар мен биологтар ағаштардың да сезімтал екенін айтады. Сондықтан ара мен балталардың пайда болуын ағаштардың қандай қорқынышпен қабылдағанын елестету қиын.
Сондықтан қазірде,жасыл белдеулер – мәңгілікке жоғалып бара жатқан әдемі ландшафттың соңғы ескерткіштері.
Олардың орнына келесідей көрініс түрі пайда болды.
Дегенмен, бұл жерде лирикалық емес, нақты мәселе бар.
Алаңдарды аралай отырып, еріксіз жасыл белдеулер не өздігінен пайда болды, не оларды бос уақытында отырғызғанына көз жеткіздік.
Басқаша айтқанда, түсініксіз сұлулық үшін жасалған әрекет.
Оларға қатысты түрлі шешім қабылдауға болады: аяусыз кесу, кейін оларды отын ретінде пайдалану, қайтадан кесу және құрылыс үшін жерді дайындау.
Әрине, көпшілік арасында артынан қалдықтарын тастау да жиі кездесетін жағдайға айналды.
Барлығы қараусыз қалған, барлығы – менікі! Не істесем де, өз қалауыммен.
Жоқ, құрметті оқырман! Жол бойындағы жасыл белдеулер өздігінен пайда болған жоқ. Олар Кеңес Одағының шөлейттенумен, жел эрозиясымен, құмды көшкіндермен, қарлы борандармен және шаңды дауылдармен күресу жөніндегі ойластырылған саясатының нәтижесінде пайда болды.
Егер күмәндансаңыз, ашық дереккөздер арқылы зерттеу жұмысын жүргізсеңіз болады. Онда мемлекеттік деңгейде бастаманы кім жүзеге асырғанын біле аласыз. Бұл тек Қазақстанда ғана емес, Украина, Қара теңіз жағалауында және Орталық Азияның басқа елдерінде де жүзеге асырылған.
Бұл жасыл белдеулер бізді (және балаларымызды) автокөлік шуынан, зиянды газдардан және өлімге әкелетін канцерогендерден қорғайды, бұлар кез келген автожолдар мен қарапайым жолдардың жанында да кездеседі.
Дегенмен, экологиялық белсенді тұрғындардың аталмыш мәселелерді көтеруі қазіргі уақытта өз тиімділігін жойды. Жасыл алаңдардың қазіргі жағдайы баршамызға белгілі. Жол бойындағы жасыл белдеу кесілгеннен кейін, алаңның орнына үйлер, дүкендер, самса мен кәуап сататын орындар, жанармай бекеттері секілді шаруашылық ғимараттары салынады. Яғни, жаңа өмір басталады. Ал ғимараттардың қалдықтары жасыл белдеуге теріс әсерін тигізе береді.
Құрылыс, жөндеу және әрлеу жұмыстарының нәтижелері:
Көлік дөңгелектерін ауыстыру жұмысының жеңілдегенін көрсек болады.
Мұнда алысқа бармас үшін ұзақ мерзімді қабат-қабат орналасуы байқалады.
Тіпті, ағаштарды да кесіп тастаған.
Ал, қазір жағдай асқындалып кетті!
Автомобильдер шығарындылары мен қоқыс тастаудың зиянын салыстырғанда, қайсысы көбірек? Бұл қалдықтар ауадағы озон деңгейіне де оң әсер етпейді.
Мен бұл «жасыл аймақ» акцияларына, жастардың сәнді киіммен табиғатқа шығып, қоқыс қалдықтарын жинап, әлеуметтік желілерде жариялауын түсінбеймін.
Суреттерінде адамдардың қолдарын көтеріп, «бәрі жақсы» деген белгі көрсетуі немесе «жеңіс» деп есептеуі мені алаңдатады.
Шындығында, жағдай мүлдем оңай емес! Ешқандай мәселенің жауабы табылған жоқ!
Бұл акциялар мемлекеттік деңгейдегі инфантилизмді көрсетеді және коммуналдық қызметтердің, экология мәселелерімен айналысатын мемлекеттік органдардың қызметінің тиімсіз екенін аңғартады.
Жылына бірнеше рет сенбілікке шығу арқылы экологиялық мәселелерді шеше алмайтынымыз анық. Экологиялық тәртіпсіздіктерге жол беріліп, оларға жаза қолданылмай, тек белсенді азаматтар жылына бірнеше рет тазалық шараларын өткізу арқылы жағдайдың жақсаратынына сену қиын.
Яғни, табғатқа құрметпен қарамайтындар сіздердің күш-жігерлеріңізді бағалап, ойланып, ұялатын болады деп ойласаңыздар, қателесесіздер. Сондай-ақ, қатал бақылау мен үлкен айыппұлдарды (батыс елдеріндегіжиі кездесеті тәжірибе) енгізу адамгершілікке жатпайды әрі дәстүрімізбен үйлеспейді. Адамдарды аяуымыз керек пе?
Егер солай болса, сіздерді облыс жолдарының бойындағы кез келген жасыл белдеуге шақырамын. Сенбіліке арналған қапшықтарыңызды дайындаңыздар. Әлі он жылға жетерлік жұмыс бар…»
Суретке түсірілген аймақтар— Алматы облысының Қарасай ауданындағы жол бойындағы жасыл белдеулер.
